مقاله فرار از خانه

دسته بندي : علوم انسانی » جامعه شناسی
فرار از خانه
1- مسئله شناسي فرار از خانه
1-1) تعريف فرار
فرار از خانه و اقدام به دوري و عدم بازگشت به منزل و ترك اعضاي خانواده، بدون اجازه از والدين يا وصي قانوني خود، در واقع نوعي واكنش نسبت به شرايطي است كه از نظر فرد نامساعد، غيرقابل تحمل و بعضاً تغيير ناپذير است. اين عمل معمولاً به عنوان يك مكانيسم دفاعي به منظور كاهش ناخوشايندي و خلاصي از محركهاي آزار دهنده و مضر و دستيابي به خواسته هاي مورد نظر و عموماً آرزوهاي دور و دراز انجام مي‏شود.
امروزه در اكثر كشورهاي جهان، فرار از خانه به يك معضل جدي اجتماعي تبديل شده است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهاني، سالانه يك ميليون نوجوان 19 –13 ساله از خانه فرار مي‏كنند كه 74 درصد آنها دختر هستند.[1] در ايران نيز مسئله فرار دختران به عنوان يك معضل مطرح مي‏باشد، هر چند آمار و ارقام دقيقي در اختيار نداريم، ليكن اخبار جرائد و مطبوعات از روند رو به رشد اين آسيب اجتماعي،[2] كاهش ميانگين سنّي دختران فراري[3] و ظهور پيامدهاي ناگوار آن حكايت مي‏كند.
2-1) انواع فرار
اين عمل بر حسب موضوعات مختلف به قرار ذيل قابل دسته بندي مي‏باشد:
الف)- از نظر جنس و تأهل
اقدام به فرار، هم از سوي پسران ( و مردان متأهل) و هم از سوي دختران (و زنان متأهل) انجام مي‏شود.

لازم به ذكر است دلائل چنين اقدامي توسط مردان متأهل و پسران با يكديگر متفاوت است. زنان متأهل نيز اغلب به دليل خشونت و مفاسد اخلاقي همسر يا اغفال و مفاسد اخلاقي خود از خانه متواري مي‏شوند.
ب)- از نظر اطلاع خانواده
در اكثر موارد اقدام به فرار به طور ناگهاني، بدون خبر و اطلاع اعضاي خانواده صورت مي‏گيرد، اما در برخي شرايط، فرد قصد خود را به صورت «تهديد به فرار» اطلاع مي‏دهد. اين عمل اغلب در بين پسران فراري معمول است.
ج)- از نظر تعداد همراهان
در شرايطي ممكن است كه اقدام به فرار به همراهي فردي از جنس مخالف با زمينه دوستي و قرار ملاقات انجام شود. اخيراً مواردي از فرارهاي گروهي در بين دختران مشاهده شده است. اما اغلب، دختران به تنهايي فرار مي‏كنند.
د)- از نظر مدت زمان
در برخي شرايط فرد پس از فرار و مواجهه با مشكلاتي نظير عدم امنيت و فراهم نبودن امكانات زندگي، پشيمان مي‏شود و در صورت خوش اقبالي، با كمترين لطمات روحي و جسمي توسط نيروهاي امنيتي، شناسايي و در مدت زمان كوتاهي به خانه بازمي‏گردد. در چنين وضعيتي به نظر مي‏رسد دلائل فرد جهت فرار چندان منطقي نبوده يا فرد برنامه و هدف معيني براي فرار نداشته است. دسته اي از دختران فراري نيز به دليل شرايط واقعاً نامساعد خانه، حاضر به بازگشت نيستند و براي جلوگيري از اينكار از نام مستعار استفاده مي‏كنند و يا اظهار مي‏دارند كه خانواده اي ندارند.

هـ)- از نظر مبدأ و مقصد
اغلب فرارها از شهرستانها به مركز يا شهرهاي بزرگ انجام مي‏شود، هر چند مبدأ و مقصد معدودي از فرارها نيز بالعكس مي‏باشد و گاهي نيز از شهرهاي كوچك و بزرگ به قصد عزيمت به كشورهاي ديگر اتفاق مي‏افتد.
و)- از نظر تكرار
برخي از دختران براي نخستين بار اقدام به فرار مي‏كنند و دسته اي ديگر عليرغم تلاشهاي مددكاران جهت بازگشت به محيط خانه و خانواده،‌مجدداً از محيط خانه مي‏گريزند.
3-1) انگيزه هاي فرار
آمار نشان مي‏دهد انگيزة افراد فراري بر حسب جنس، سن، تحصيلات و محيط زندگي متفاوت است اما انگيزه هاي ذيل بين همگان عموميت دارد:
الف)- اثبات وجود و جلب توجه اطرافيان و اجبار آنها براي اجراي تمايلات و خواسته هاي خويش؛
ب)- رهايي از هنجارها، فشارها، تحميل ها، قيد و بندها، خشونتها و آزارهاي خانواده و كسب آزادي عمل در رفتارهاي فردي و اجتماعي؛
ج)- لجاجت با خانواده، سلب آرامش و ايجاد بدنامي يا مشكل براي آنان به جهت عدم تعلق و دلبستگي به خانواده.
د)- تحت فشار قرار دادن ديگران براي تحقق خواسته هاي خود درخصوص زندگي آينده و موقعيت بهتر اقتصادي.
2- تبيين عوامل مؤثر در فرار دختران
آسيبهاي اجتماعي نظير فرار از خانه داراي زمينه ها و ابعاد مختلفـي هستنــد و عوامــل گوناگوني از جمله عوامل فردي، خانوادگي و اجتماعي در شكل گيري آن مؤثر مي‏باشد.
1-2) عوامل فردي
اين دسته از عوامل معطوف به عدم تعادل شخصيتي و اختلال در سلوك و رفتار است كه به برخي از آنها اشاره مي‏شود.