مقاله ابعاد رهبری در مدیریت کتابخانه

دسته بندي : علوم انسانی » مدیریت
موضوع:

ابعاد رهبری در مدیریت

کتابخانه



فهرست مندرجات:
پیشگفتار
مقدمه
تعریف رهبری
عناصر رهبری
نفوذ رهبری
هدف و نیاز به رهبری
خصوصیات رهبری
فعالیت های رهبری
مهارت های رهبری
شیوه های نفوذ رهبری
روش های رهبری
فردی
تعاملی
موقعیتی
سبک های رهبری
نتیجه گیری
نمایه
وازه نامه
منابع و مؤاخذ


پیشگفتار

در اینجا با توجه به اهمیت رهبری در مدیریت و بویژه مدیریت کتابخانه این موضوع را برای تحقیق اتخاب نمودم و در این راه از راهنمایی های جناب آقای پاپی و همچنین از بسیاری از منابع مهم و معتبر در حوزه کتابداری و بویژه مبحث های مربوط بهرهبری استفاده نمودم . امیدوارم که این تحقیق مورد استفاده علاقه مندان به حوزه کتابداری واقع گردد.

مقدمه
واژه های رهبر و مدیر یکی نیستند بلکه رهبری یکی از صفات بسیار مهم مدیر است.بعد رهبری مدیر مسأله ای معنوی ، فرهنگی و اخلاقی است که باید در یک مدیر خواه یا ناخواه متجلی شود.رهبری را می توان جذبه و حالت معنوی فرد دانست که او را نسبت به دیگران متمایز می کند . این حالات در رفتار اکتسابی افراد که ناشی از استعدادها و تواناییهای آنها است آشکار و نمایان می شود و هر کس این حالات را در خود اندوخته وآنها را در رفتار و کردار ، بینش ، خلق و خوی و رفتار روزمره خود بروز می دهد . این رفتار یا حالات به طور معمول و بالقوه در هر فردی وجود دارد ولی به صورت بالفعل در برخی وجود دارد و در برخی دیگر وجود ندارد و یا اگر وجود دارد کم رنگتر است و یا با شکل دیگری در او نمایان می شود . اما پرسش مهمی که به ذهن می رسد این است که چرا این حالت درمدیر باید با اهمیت تر باشد ؟ چرا به عنوان یکی از ابعاد رفتاری ویژه مدیر مطرح می شود ؟ در جواب می توان گفت در هر فردی شاخصه های رفتاری ویژه ای وجود دارد که در جای خود به کار می آید و او را نسبت به افراد دیگر مستثنی می کند . ولی آنچه که برای یک مدیر مهمتر است این است که در سازمان و اداره تعدادی چشم به او دوخته اند و رفتار و کارهایش زیر ذره بین قرار دارد و هر کاری انجام دهد مورد پرسش قرار می گیرد . بنابراین وجود این حالات از شاخصه های رفتاری مدیر بوده و او را نسبت به دیگران نمایان و برجسته می کند . از طرفی این رفتار و منش ها باید مورد نیاز زیردستان نیز باشد تا رفتار مدیر برای آنها برجسته بوده و آنها در سلوک کاری خود این رفتارها را به کار گیرند . در این صورت افراد مدیر را به عنوان پیشوا و رهبر معنوی خود انتخاب می کنند.
بنابراین رهبری یکی از شاخصه های رفتاری است که به طور اکتسابی در رفتار ، گفتار ، عمل و کردار کاری مدیران نمایان وآشکار می شود . این رفتار و سلوک باید به گونه ایی باشد که مدیر را به صورت الگوه و اسوه در آورد.

تعریف رهبری
مدیر هم از طریق گفتار خود که به صورت پند و اندرز است مخاطبین خود را نصیحت و هدایت می کند و هم با اعمال ، رفتار و کردار خود برای آنها راهنما می شود . همچنین موقعیت مدیر باعث می شود تا او در جایگاه هادی و ناخدای گروهی از افراد قرار گیرد که در جایگاه یک خانواده قرار دارند و برای رسیدن به هدف تلاش می کنند . در زیر تعاریفی از رهبری آورده شده است .
رهبری عبارت است از قدرت ترغیب و تشویق افراد برای دنبال کردن یک هدف نهایی . همچنین عبارت است از تأثیر و نفوذ در در خصوصیات فکری و رفتاری یک گروه انسانی از سوی فردی که آن را رهبرمی نامند . رهبری صفات ویژه مدیران است که باعث می شود چرخش کاری در جهت رسیدن به اهداف قرار گیرد. رهبری به عنوان رفتاری که ساختار جدیدی را در یک میانکنش سیستم اجتماعی آغاز می نماید تعریف می گردد. این موضوع باعث تغییر در هدف های ویژه ، ترکیب ها ، روش ها ، دروندادها ، فرایند ها ، و بلاخره در بروندادها سیستم های اجتماعی می گردد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که رهبری عبارت است از صفات ویژه مدیران که باعث می شود سیر جریان های چرخش کاری اداره در راهی قدم بر دارد که احراز و یا رسیدن به اهداف را آسان نماید که یا از طریق رفتار روزانه و طبیعی جلوه می کند و یا فرایند های اداری و کارکرد این امر را تحقق می بخشد.
حضرت علی (ع) در مورد رهبری می فرمایند : رهبر کسی است که در جایی که باید سست و ضعیف باشد نباید سریع و تند باشد و در جایی که باید تند و سریع باشد نباید کند و ضعیف عمل کند .

عناصر رهبری
عناصر رهبری عناصری است که رهبر برای پیشبرد کارهای اداری خود به کار می گیرد که در هنگام تعاریف و توضیحات رهبری از آنها نام برده شد . در ادامه این عناصر بیشتر توضیح داده می شود . رالف استاگدیل این عناصر را ، فرایندهای گروهها ، شخصیت و تأثیرات ، هنر ترغیب ، اعمال نفوذ ، عمل با رفتار ، متقاعد سازی ، ابزار رسیدن به هدف ، میانکنش ، نقش متفاوت و ابتکار ساختار رهبری نام برده است. بنابراین به طور خلاصه عناصر رهبری عبارت اند از :
1- عوامل رفتاری و اخلاقی و روابط درون سازمانی ،
2- قانون و وظایفی که به عهده رهبری قرار داده شده است ،
3- فرهنگ ، آداب و رسوم حاکم بر اداره ،
4- نیازها و خواسته های گروهها و افراد ،
5- اهداف سازمانی که عبارت اند از بروندادهایی که اهداف را تسهیل می بخشند ،
6- اطلاعات ، آگاهیها و مهارت های رهبری ،
7- نیاز به تغییر و تحولات اداری که به طور معمول ابتدای آن با اشاره رهبری صورت می گیرد ،
8- شخصیت رهبر و عوامل اثر بخش و یا هنر اثر بخشی او ،

نفوذ رهبری
نفوذ رهبری را باید قدرت کلام ، رفتار و سلوک مدیران دانست که زیردستان را به طور ناخودآگاه مجذوب و مسحور خود می کند مانند رفتار یک معلم که شاگردان و حتی والدین آنها زیر نفوذ دقیق ، حساب شده و عبرت آمیز آن قرار می گیرند و گاهی گفتار معلم ضرب المثل و یا تکیه کلام آنها واقع می شود . نفوذ رهبری آن کشمکش های رفتاری ، گفتاری و پنداری است که افراد به طور ناخودآگاه جذب شده و در آن غوطه ور می شوند . در این حالت است که افراد به مدیر معجزه آسا وابسته شده و مانند مرید و مرادی که گفتار و رفتار مراد برای مرید سند و مصداق عمل است رفتار می کنند . اغلب هنگامی که مدیر به پست مدیریت منصوب می شود کسی توجه خاصی به او ندارد . بنابراین مدیر باید شاخصه هایی که او را در مرتبه بالای مدیریت قرار می دهد را به نحوی از خود بروز دهد تا نفوذ خود را بر سازمان و افراد از نظر معنوی بتواند اعمال کند . رفتار نفوذی مدیر در دیدگاهها و ارزش ها و رفتار و یا ترکیبی از متغییرها ی رفتاری او نهفته است و کنترل رفتار هدفمند را تضمین می کند که انگیزه ای برای انجام کارها خواهد بود.
برای این که رهبر بتواند بر دیگران اثر گذارد ، باید در زمینه رفع یک یا چند نیاز افراد اقدام کند . اثر بخشی رهبری به میزان مخاطبین و پذیرش آنها نسبت به هدایت شدن بستگی دارد .