تحقیق حسابداری از ديروز تا امروز

دسته بندي : علوم انسانی » حسابداری
حسابداری از ديروز تا امروز



شايد زمانی كه لوكاپاچولی درسال 1494 ميلادی پايه های اصلی حسابداری را در اروپا بنا می كرد حتی گمان نمی كرد كه روزی حسابداری تا اين حد پيشرفت كند.
اگر بخواهيم حسابداری و تاريخچه آن را بررسی كنيم بايد به سالها پيش از لوكاپاچولی برگرديم. خوارزمی، دانشمند معروف ايرانی برای اولين بار درباره مفهوم صفر، شيوه نگارش نشانه ای اعداد و شمارش دهدهی در رساله " جبر و مقابله " توضيحاتی را داد و جالب است كه بدانيد سيستم دهدهی كنونی در واقع ترجمه اين رساله است كه بوسيله لئونارد فيبوناچی در ايتاليا انجام گرفت و از آن طريق عالمگير شد.
می توان گفت كه پيشرفت حسابداری در اواخر قرون وسطی مديون سوداگران است. زيرا به همين دليل بود كه سيستم های حسابداری به تدريج پيشرفت كرد و جايگزين سيستمهای قديمی تر شد. البته نقش رشد اقتصادی را نميتوان ناديده گرفت.
لوكاپاچولی در قرن 15 ميلادی رساله ای نوشت و فصلی از اين رساله را به حسابداری اختصاص داد و برای نخستين بار سيستم حسابداری دو طرفه را توصيف و دفاتر اصلی حسابداری را تشريح كرد. جای تذكر است كه محمد بن محمد ابوالوفای بوزجانی در قرن دهم ميلادی يعنی پنج قرن قبل از لوكاپاچولی رساله ای به نام " ضروريات علم حساب برای كاتبان و كاسبان " نوشت كه راهنمای خوبی در حساب عملی بود. اما متأسفانه پژوهشی درباره اين كتاب صورت نگرفت.
در طول دو قرن بعدی تنها يك پيشرفت عمده در حسابداری دوبل اتفاق افتاد و آن تفكيك اموال شخصی حاكم از حسابهای دولتی و تفكيك اموال شخصی تاجر از حسابهای تجارتخانه توسط سيمون استوين رياضيدان هلندی بود (فرض تفكيك شخصيت). در نتيجه حساب سرمايه در سيستم حسابداری دوبل ايجاد شد.
با توجه به پيشرفتهای انجام شده از نظر اقتصادی و اجتماعی عناصر اصلی سيستم حسابداری دوبل همچنان بدون تغيير باقی مانده است. دليل بقای اين سيستم در اين فاصله طولانی، سادگی اصول، انعطاف پذيری و قابليت آن در ثبت، انتقال و گزارش اطلاعات متنوع در قالب صورتهای قابل اعتماد و مفهوم است.
البته پيشرفتهايی از نظر روشها و شيوهای حسابداری صورت گرفته است و شاخه هايی در حسابداری پديد آمده است. اما تمام آنها مبتنی بر سيستم حسابداری دوبل يا دو طرفه است.
مهمترين اين شاخه ها عبارتند از: حسابداری صنعتی، حسابداری مالی، حسابرسی، حسابداری دولتی و حسابداری مديريت.

در تعريف حسابداری ...
هر واحد تجاری اعم از دولتی يا غير دولتی، انتفاعی يا غير انتفاعی در جريان فعاليتهای خود در طول زمان، معاملات و عمليات مالی متعدد و متنوعی نظير خريد و فروش اموال، کالاها و خدمات، دريافت و پرداخت پول، اخذ و بازپرداخت وام و تسهيلات مالی انجام می دهد. اين معاملات و عمليات و وقايعی نظير کهنگی و فرسودگی اموال که به تدريج و با مرور زمان رخ ميدهد بر موسسه اثر مالی می گذارد. حسابداری رشته ای از دانش است که با کاربرد آن، اطلاعات مربوط به معاملات و عمليات مالی و رويدادهای دارای اثر مالی بطور منظم:
جمع آوری، تجزيه و تحليل، اندازه گيری (فرض واحد اندازه گيری بر حسب پول)،
ثبت (به ترتيب وقوع)، طبقه بندی (در گروههای همگن) و
تلخيص و تجميع (صورتهای مالی)
ميشود و در قالب گزارشهای مفهوم در اختيار اشخاصی قرار می گيرد که می خواهند درباره امور موسسه يا داد و ستدهای خود با آن آگاهانه تصميم بگيرند. همان طور که در بالا گفتيم حسابداری رشته ای از دانش است؛ اما آيا واقعاْ اين طور است؟
درباره حسابداری تعاريف مختلفی وجود دارد که حسابداری را علم، فن، فرآيند و حتی هنر ناميده اند.
در يک نگاه کلی فن و هنر بودن حسابداری کاملاْ کنار گذاشته می شود. اما اين مطلب باقی می ماند که آيا حسابداری يک شاخه از علم و دانش است و يا يک فرآيند؟
به نظر من حسابداری بيشتر از اينکه يک علم باشد يک فرآيند است. زيرا در يک سيکل کامل اطلاعات به عنوان ورودی سيستم وارد ميشوند و صورتهای مالی به عنوان خروجی، خارج ميشوند. پس ناگفته پيداست که حسابداری يک سيستم است که اطلاعات، ورودی آن و صورتهای مالی به عنوان آخرين مرحله از عمليات حسابداری به عنوان خروجی آن در نظر گرفته ميشوند.
همين پيروی از يک سيکل منظم دليلی است برای فرآيند بودن حسابداری. امروزه يک سيستم حسابداری خوب و منطبق با نيازهای موسسه رمز موفقيت يک موسسه است. سيستم حسابداری که بهتر و کارا تر عمل کند، می تواند موسسه را به اهداف خود نزديکتر کند. زيرا اين نوع سيستم مديريت را آگاه ميکند که هر تصميم را در چه زمان و چگونه بايد عملی کرد.