تحقیق گزيده‌اي از پاسخهاي استاد مطهري در رابطه با مسأله حجاب

دسته بندي : علوم انسانی » معارف اسلامی

موضوع مقاله:
گزيده‌اي از پاسخهاي استاد مطهري در رابطه با مسأله حجاب


چكيده:
موضوعاتي كه در اين مقاله آمده است عبارتند از: وجود حجاب قبل از اسلام در جهان ،‌علت فلسفه پيدا شدن حجاب ،‌نقد و بررسي علتها از ديدگاه اسلام، ‌معناي لغوي حجاب، پوشش زن در اسلام، بالابردن ارزش زن، نتايج سيستم روابط آزاد بين زن و مرد، سيماي حقيقي مسئله حجاب، تدابير اسلام براي تعديل غريزه جنسي، ‌ايرادهاي وارده بر حجاب مانند سلب حق آزادي و توهين به او، ركود و تعطيلي فعاليتها و استعدادهاي زنان، اشتياق و التهاب زن و مرد به يكديگر در اثر وجود حجاب، آيه و سوره مربوط به حجاب اسلامي، نظر اسلام پيرامون شركت زن در مجامع، نظر اسلام درباه حبس و اختلاط، دلايل وجوب پوشش وجه و كفين ( ادله مخالف و ادله موافق )، نظر فقهاي اسلام درباره پوشش وجه و كفين، قسمتهاي ضروري در حد پوشش زن در فقه اسلام، بررسي ديدگاه‌هاي موجود در مسأله وجوب پوشش زن و حرمت نظر بر زن ،‌معناي تلذذ و ريبه و حلال يا حرام بودن آن، بررسي نظر فقها درباره نگاه به زنها تا انتخاب يكي از آنها ،‌فلسفه حكم سرزده داخل خانه هاي مورد سكونت ديگران نشدن و آيا اين دستور اختصاص به خانه هائي كه زن در آنها زندگي مي‌كند دارد يا نه ؟ بررسي مطالب آيات 59-60 سوره احزاب، اميد اينكه مورد استفاده قرار بگيرد.


مقدمه:
پوشش و حجاب مقوله اي است كه از ديرباز در اسلام و جهان و جود داشته است. در دين يهود زنان هنگام بيرون آمدن از خانه سر خود را مي‌پوشاندند. در دين مسيحيت نيز پوشش را نزديك شدن به دين و خدا مي‌دانستند چنانچه راهبه ها و كشيشها از پوشش مناسبي برخوردار بودند، همينطور تابلوهاي نقاشي مسيح(ع) كه از قديم كشيده شده است بيانگر توجه به پوشش در اين دين است. در ايران قبل اسلام كه دين زرتشت وجود داشته است به پوشش اهميت شاياني داشته اند. چنانچه در داستان زير مي‌خوانيم خشايار شاه، از همسر خود مي‌خواهد كه در روز جشن ازدواج بدون پوشش ظاهر شود اما اين بانو پوشش خود را به همسري خشايار شاه ترجيح مي‌دهد و از كاخ بيرون رانده مي‌شود. در فرهنگهاي مختلف پوشش به چشم مي‌خورد منتهي تفاوت در كيفيت و حدود آنهاست. اما برهنگي كشورهاي اروپايي بازگشتي به فرهنگهاي جاهليت قديم است چرا كه هر كشوري كه به دين هاي مذكور گرايش پيدا كرده است از برهنگي اش كاسته شده است. در كتاب مسئله حجاب استادمطهري اين مرد علم و ايمان به سئوالاتي كه مطرح شده پاسخهاي مفيد ولازم ارائه شده است، باشد كه مورد توجه قشر جوان ما واقع شود و استفاده لازم از آن برده شود.


سئوال: آيا قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است؟
قدر مسلم اين است كه قبل از اسلام در ميان بعضي ملل حجاب وجود داشته است. درايران و درميان قوم يهود و احتمالاً در هند حجاب وجود داشته و آنچه در قانون اسلام آمده، سختتر بوده است اما در جاهليت عرب حجاب وجود نداشته است و به وسيله اسلام در عرب پيدا شده است. حجابي كه در قديم يهود در ايران باستان وجود داشته است از حجاب اسلامي بسي مشكل‌تر بوده است.
در جلد اول تارخ تمدن صفحه 552 راجع به ايرانيان قديم مي‌گويد « ... زنان طبقات بالاي اجتماع جرأت آن را نداشته‌اند كه جز در تخت روان روپوش دار از خانه بيرون بيايند در نقشهائي كه از ايران باستان بر جاي مانده هيچ صورت زن ديده نمي‌شود و نامي از ايشان به نظر نمي‌رسد .. »
ويل دورانت در صفحه 30 ج 12 تاريخ تمدن راجع به قوم يهود و قانون تلمود مي‌نويسد:
«‌اگر زني به نقض قانون يهود پرداخت چنانچه مثلاً چيزي بر سر داشت به ميان مردم مي‌رفت و يا در شارع عام نخ مي‌رشت يا با هر سخني از مردان درد دل مي‌كرد و يا صدايش آنقدر بلند بود كه چون در خانه اش تكلم مي‌كرد همسايگانش مي‌توانستند سخنان او را بشنوند، ‌در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهريه آن را طلاق دهد.
در هند نيز حجاب سختي حكم فرما بوده است. اگر تمايل به رياضت و ترك لذت را يكي از علل پديد آمدن حجاب بدانيم بايد قبول كنيم كه هند از قديميترين ايام حجاب را پذيرفته است زيرا هند از مراكز قديم رياضت بوده است.
به هر حال آنچه مسلم است اين است كه قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است و اسلام مبتكر آن نيست.
(صفحه 5-6-12-13)
سئوال: علت و فلسفه حجاب چيست ؟
مخالفان حجاب سعي كرده اند جريانات ظالمانه‌اي را به عنوان علت پيدا شدن حجاب ذكر كنند و در اين جهت ميان حجاب اسلامي و غير اسلامي فرق نمي‌گذارند، چنين وانمود مي‌كنند كه حجاب اسلامي نيز از همين جريانات ظالمانه سرچشمه مي‌گيرد در باب علت پيدا شدن حجاب نظريات گوناگوني ابراز شده است و غالباً اين علتها براي ظالمانه و يا جاهلانه جلوه دادن حجاب ذكر شده است. نظرياتي كه بعضي فلسفي و بعضي اجتماعي و بعضي اخلاقي و بعضي اقتصادي است و بعضي رواني است كه ذيلاً ذكر مي‌شود:
1- ميل به رياضت و رهبانيت ( ريشه فلسفي )
2- عدم امنيت و عدالت اجتماعي ( ريشه اقتصادي )
3- پدر شاهي و تسلط مرد بر زن و استثمار نيروي وي در جهت منافع اقتصادي مرد ( ريشه اقتصادي )
4- حسادت و خودخواهي مرد ( ريشه اخلاقي )
5- احساس زن به اينكه در خلقت چيزي از مرد كم دارد. بعلاوه مقررات خشني كه در زمينه پليدي او و ترك معاشرت با او در ايام عادت وضع شده است (ريشه رواني )
علل نامبرده يا به هيچ وجه تأثيري در پيدا شدن حجاب در هيچ نقطه از نقاط جهان نداشته است و بي جهت آنها را به نام علت حجاب ذكر كرده اند و يا فرضاً در پديد آمدن بعضي از سيستمهاي غير اسلامي تأثير داشته اس