تحقیق ويژگي هاي استاد ومعلم ايده آل و نمونه از ديدگاه قرآن كريم و احاديث

دسته بندي : علوم انسانی » معارف اسلامی
ويژگي هاي استاد ومعلم ايده آل و نمونه از ديدگاه قرآن كريم و احاديث
1. مقام استاد و معلم نمونه از ديدگاه قرآن كريم :
استاد از لسان وسايط فيض الهي ، در ملكوت عظيم آسمانها ، عظيم خوانده مي شود و او را به عظيم ندا مي كنند .
استاد از نظر قرآن كريم شأن و منزلت والايي دارد و بايد شأن و منزلت خود را بشناسد كه خود را ارزان نفروشد و اگر خود را شناخت احساس مسئوليت مي كند . براي اينكه هر چه منزلت بالاتر برود مسئوليت سنگين تر مي شود .
از نظر قرآن يا پروردگار عالم كار استاد ، كار خداست ، نقش او در جامعه ، نقش انبياء است . قرآن كريم در اين باره چنين اظهار نظر مي نمايد :
‹‹ بسم الله الرحمن الرحيم
اقرأ باسم ربك الذي خلق . خلق الانسان من علق . اِقرأ و ربك الاكرم . الذي علم بالقلم . علم الانسان مالم يعلم . . . . ›› 1
مراد ما در اين آيات بيشتر آيات سه ‍‍‍، چهار ، پنج است . خداوند مي فرمايد :‌
‹‹ بخوان قرآن را و ( بدان كه ) پروردگار تو كه بهترين ، كريمان عالمست (3) آن
خدايي كه بشر را علم نوشتن به قلم آموخت (4) و به آدم آنچه را كه نمي دانست بالهام خود تعليم داد (5) ›› 2
اين آياتي است كه طبق قول مشهور در همان وهلة اول بر پيامبر اكرم نازل شد و در اين آيات پروردگار عالم خود را يك معلم قلمداد مي كند .
در جايي ديگر قرآن كريم هدف از بعثت رسول اكرم (ص) را و فرستادن همة كتاب هاي آسماني را ، آموزش و پرورش مي داند . قرآن در اين باره چنين اظهار نظر مي نمايد :
‹‹ هو الذي بعث في الامين رسولا منهم يتلو عليهم آياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمه ›› 3 .
آسماني را آموزش و پرورش مي داند . قرآن در اين باره چنين اظهار نظر مي نمايد :
با توجه به اين آيه و آيات ديگر 2 ، كار يك معلم آموزش و پرورش است كه هر رديف با كار پيامبران بر شمرده شده است .
مطلبي ديگر كه از اين آيات مي توان فهميد اين است كه شايد هدف بعثت يكي تهذيب نفوس ( تربيت ) و ديگري بالا بردن سطح معلومات انسان ( آموزش ) است و اينها همه حاكي از نقش والاي معلم و استاد است و كسي نبايد آن را سبك بشمارد .
در جايي ديگر قرآن كريم درجه و مقامي به استاد و معلم مي دهد كه اگر شبانه روز هم به آن افتخار كند باز هم كم است ‍، قرآن كريم در اين باره مي فرمايد :
‹‹ . . . وَمن احياها فكانما احيا الناس جميعا ›› 3
‹‹ . . . كسي كه ديگري را احياء كند ، گويي همه مردم را احياء كرده است ›› .
تفسيري كه از اين آيه شده است در مجمع البيان به نقل از مجاهد و زجاج و مختار بن انباري و مروي از امام باقر (ع) بيان شده است : ‹‹ اما كسي كه انساني را از غرق يا سوختن يا آوار يا هر عامل كشنده اي نجات دهد يا او را از سرگشتگي حفظ كند ، مثل اين است كه همة انسانها را زنده كرده است و خداوند اجر احياء كنندة همة انسانها را به او مي دهد ، زيرا وي به خاطر اينكه برادر مؤمنشان را حفظ كرده ، گويا همة آنها را حفظ كرده است . امام در دنباله بيان خودش فرمود :‌
از آن بهتر اين است كه انساني را از گمراهي حفظ و او را به راه راست هدايت كند 4 ›› قرآن كريم در آيه ديگر دربارة مقام استادان چنين مي فرمايد :
‹‹ يرفعُ‌ اللهُ الذين آمنوا منكمٌ و الذين اوٌتٌو العلمَ‌ درجاتِ ››‌ 5
خدا به آنان كه در جمع شما جامعة بشري ، به حق ايمان آوردند . نيز به آنانكه از علم و دانش بهره مند هستند ، رفعت مقام اعطا مي كند { تا در ظل چنين مقام رفيعي از ساير مردم ، ممتاز باشند } . ابن عباس گويد :‌ خداوند بلند نموده كساني را كه با ايشان علم داده از مؤمنين بر كساني كه علم نداده درجه ها و مرتبه هايي . 1
به نقل از شهيد ثاني ( ره ) ، در قرآن كريم علما و دانشمندان با پنج امتياز برجسته از ساير گروه ها ممتازند . 2
1 . ايمان ، قرآن در اين باره مي فرمايد :
‹‹ و الراسخونَ فِي العلم يقولٌونَ آمَنا ›› 3
آنانكه گام هاي راسخ و نافذي را در پهنة علم برداشتند و به درون فضا و محيط علمي راه يافتند مي گويند ما سرا پاي قرآن را باور مي داريم .
2 . اعتقاد به توحيد و يگانگي خداوند ، قرآن دربارة اين مطلب مي فرمايد :
‹‹ شَهِدَ اللهُ اَنَهُ لا اِلهَ اِلا هُوَ و المَلئِِكَهُ و َ اُولٌوا العلم ››‌4
خدا بر وحدا نيت و يگانگي خود گواهي مي دهد . و نيز فرشتگان و دانشمندان گواهند كه جز خداوند معبودي دگر نيست .
3 . اندوه و تأثر و گريستن از بيم پروردگار :
‹‹ اِن الذين اوتو العلم مِن قَبلهِ اِذا يُتلي عَلَيهم . . . و يَخروُن للاذ قان و يبكون و يزيدهم خشوعا ››‌ 5
‹‹ حتما مردمي كه پيش از آن ، از علم بهره مند گشتند ، آنگاه كه آيات خداوند بر آنان خوانده شود . سر طاعت بر حكم آن فرود آورند و گريستن را آ‌غاز كنند و خواندن قرآن بر خشوع و زاري و انعطاف آنها بيفزايد ›› .